Omówienie artykułu pt. „Społeczne determinanty suchego oka w Stanach Zjednoczonych: przegląd systematyczny” w Am J Ophthalmol. w 2024 roku [1].

Prof. dr hab. med. Andrzej Grzybowski
Kierownik Katedry Okulistyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Kierownik Instytutu Okulistycznych Badań Naukowych, Fundacja Okulistyka 21, Poznań

Wprowadzenie

Artykuł analizuje wpływ społecznych determinant zdrowia (SDOH) na występowanie zespołu suchego oka (ZSO) w Stanach Zjednoczonych. SDOH obejmują warunki życia, pracy, nauki, zabawy i starzenia się, które mogą wpływać na zdrowie oczu. Celem przeglądu jest zidentyfikowanie i podsumowanie dostępnych dowodów na temat związków między SDOH a suchym okiem.

Metody

Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury zgodnie z protokołem zarejestrowanym w Open Science Framework. Badania obejmowały publikacje dotyczące wskaźników SDOH i suchego oka, przypisując je do jednej z pięciu domen według schematu Healthy People 2030. Zastosowano skalę Newcastle Ottawa do oceny ryzyka błędu w badaniach.

Wyniki

W przeglądzie uwzględniono 18 badań, które analizowały 51 wskaźników SDOH, głównie z domeny “sąsiedztwo i środowisko zbudowane”. W większości badań stwierdzono wysokie ryzyko błędu. Spośród 19 analizowanych związków, 79% wykazało wzrost diagnozy suchego oka lub opóźnienia w specjalistycznej opiece. Z kolei 61% z 56 analizowanych przypadków ujawniło nasilenie objawów suchego oka. Jedynie 65% badań nie znalazło związku ze wskaźnikami barwienia fluoresceiną rogówki.

Dyskusja

Wyniki wskazują, że większość wskaźników SDOH była związana z niekorzystnymi wynikami w zakresie suchego oka, takimi jak większe obciążenie chorobą, gorsze objawy lub opóźniona opieka specjalistyczna. Przyszłe badania powinny stosować ujednolicone narzędzia badawcze i uwzględniać domeny, na temat których brakuje badań naukowych.

Wnioski

Społeczne determinanty zdrowia mają istotny wpływ na częstość występowania i nasilenie suchego oka w Stanach Zjednoczonych. W celu złagodzenia dysproporcji w obciążeniu tą chorobą konieczne są dalsze badania uwzględniające standardowe narzędzia badawcze i różne domeny SDOH.

Komentarz

Omawiany artykuł rzuca światło na istotny, aczkolwiek często pomijany problem wpływu warunków społecznych na zdrowie oczu. Przeprowadzona analiza systematyczna dostarcza przekonujących dowodów na to, że społeczne determinanty zdrowia, takie jak środowisko zamieszkania, stabilność ekonomiczna czy dostęp do opieki zdrowotnej, mają znaczący wpływ na częstość występowania i nasilenie objawów suchego oka. Wysokie ryzyko błędu w większości badań podkreśla konieczność stosowania bardziej rygorystycznych metod badawczych w przyszłych pracach. Wnioski artykułu są istotne nie tylko dla naukowców, ale także dla decydentów politycznych i praktyków medycznych, którzy powinni uwzględniać SDOH w swoich działaniach na rzecz poprawy zdrowia publicznego. Artykuł wzywa do dalszych badań, które będą mogły skutecznie przyczynić się do zmniejszenia dysproporcji zdrowotnych i poprawy jakości życia pacjentów z suchym okiem.

Piśmiennictwo

1. Liu SH, Shaughnessy D, Leslie L, Abbott K, Abraham AG, McCann P, Saldanha IJ, Qureshi R, Li T. Social Determinants of Dry Eye in the United States: A Systematic Review. Am J Ophthalmol. 2024 May;261:36-53.